Tình bạn - Tình đồng chí mẫu mực
Ph. Ăngghen sinh ngày 28 tháng 11 năm 1820 tại thành phố Bác-men, tỉnh Ranh, nước Đức trong một gia đình tư sản sùng tín tôn giáo. Ăngghen từng là một học sinh đầy mộng mơ, một chàng trai giàu lòng nhân đạo, nồng nhiệt, yêu tự do đã dùng thi ca làm vũ khí biểu lộ sự đồng tình với nhân dân và khát vọng tương lai. Tốt nghiệp tú tài, Ăngghen vâng lời cha thôi học, theo nghề kinh doanh thương mại. Những quan sát xã hội và hoạt động thực tiễn đã làm biến chuyển thế giới quan và tư duy chính trị của ông. Từ con đường tự học, học trong sách báo, trong các câu lạc bộ bác học, trong tổng kết thực tiễn và trong sự phẫn nộ với xã hội đương thời, Ph. Ăngghen đã trở thành một nhà bác học. Trên con đường học tập và nghiên cứu, Ăngghen đã gặp Các Mác một cách gián tiếp thông qua đọc các tác phẩm của Các Mác. Dần dần từ việc nghiên cứu triết học, kinh tế chính trị học, hai ông đã tìm đến nhau rồi trở thành những người đồng chí, những người đồng sáng lập nên một học thuyết cách mạng dẫn đầu thời đại.
Hai con người xa lạ, từ những hoàn cảnh xuất thân, môi trường giáo dục và quá trình đào tạo rất khác nhau đã trở thành hai người đồng chí, rồi sau trở thành hai người bạn. Một tình bạn vĩ đại và cảm động, gắn quyện tình đồng chí sắt son chung thủy tới mức mà sau khi Các Mác qua đời, Ăngghen đã đề xuất rằng những công trình sáng tạo riêng cũng như những công trình hợp tác chung của hai người nên lấy tên là học thuyết Các Mác.
Ta biết rằng suốt cả cuộc đời, nếu không có sự giúp đỡ hết lòng của Ph. Ăngghen thì Các Mác khó có điều kiện vật chất để hoàn thành những tác phẩm đồ sộ của mình. Nhưng không chỉ có thế, trên bình diện lý luận, ngoài những tác phẩm thiên tài của riêng mình, Ph. Ăngghen còn giúp đỡ Các Mác rất nhiều về mặt khoa học. Không ai có thể phủ nhận ảnh hưởng to lớn và sự cộng tác cụ thể của Ăngghen đối với Các Mác để hoàn thành tác phẩm Tư bản vĩ đại. Hai ông không những đã để lại cho nhân loại một khối lượng tri thức khoa học khổng lồ mà các ông còn để lại cho chúng ta một tấm gương về nhân cách ngàn năm sáng chói.
Nhân kỷ niệm lần thứ 195 năm ngày sinh của Ph. Ăngghen vĩ đại (28/11/1820 - 28/11/2015), chúng ta tự hào vì đã và đang tiếp bước các ông đấu tranh cho một thế giới công bằng, nhân ái, tự do, hạnh phúc như lý tưởng và hoài bão của ông và Các Mác - bạn ông.
Trần Duy tổng hợp
Nhà xuất bản Hà Nội