Thời trai trẻ, anh thanh niên Nguyễn Trọng Khánh đã hai lần lên đường nhập ngũ, hiến cả tuổi thanh xuân tràn đầy sức lực cho Tổ quốc, cho nhân dân. Lần thứ nhất anh đi đánh Mỹ từ năm 1971 đến năm 1976, đã từng tham gia đánh giặc ở mặt trận Quảng Trị, Đà Nẵng, Buôn Ma Thuật, Thủ Dầu Một và tham gia đoàn quân tiến vào giải phóng Sài Gòn, thống nhất đất nước, cho đến năm 1976 ra quân. Lần thứ hai, anh lại lên đường bảo vệ biên giới phía Bắc vào năm 1978. Hai lần nhập ngũ, hai lần bị thương, lần thứ hai bị gãy xương đùi trái, điều trị vết thương lành nhưng cứng khớp gối, nên đi lại lệch người, để lại di chứng suốt đời.

Về với đời thường năm 1981 vẫn trong thời bao cấp, kinh tế gia đình vô vàn khó khăn, để đảm bảo cho con cái được ăn học, ngoài làm ruộng, thương binh Nguyễn Trọng Khánh phải bươn trải rất vất vả trong cuộc sống. Anh từng lên Thái Nguyên mua chè về bán, rồi đi bán kem rong ruổi trên khắp các nẻo đường. Trên chiếc xe đạp cọc cạch, ông với một thùng kem đã từng bon đi khắp các làng xóm trong huyện và cổng các trường học để kiếm sống.

Năm 1990, địa phương mời ông ra công tác, lúc đầu phụ trách mảng văn hóa thông tin thôn, rồi làm bảo vệ, tổ trưởng an ninh thôn xóm. Việc gì được phân công ông cũng đều làm tốt, nên được Đảng tin, dân mến. Có thời gian ông còn sẵn sàng nhận làm cả vệ sinh viên của thôn, giữ gìn sạch đẹp cho cảnh quan môi trường làng xóm. Về công tác an ninh, ông làm tổ trưởng phụ trách các nhóm tự quản trong thôn với phương châm giữ gìn an ninh từ mỗi gia đình ra đến xóm thôn và đã tổ chức hòa giải được nhiều vụ khúc mắc, mẫu thuẫn thấu tình đạt lý, không để tình trạng đơn thư khiếu kiện vượt cấp, giúp tình làng nghĩa xóm được bền chặt, đoàn kết, chan hòa. Đặc biệt ông đã góp phần giữ gìn địa bàn trong sạch, làng xóm không có tệ nạn xã hội. Vì thế, Ngải Khê đã được công an xã, Công an huyện Phú Xuyên tổ chức làm điểm về công tác an ninh tự quản để rút kinh nghiệm nhân rộng ra toàn xã. Riêng công tác văn hóa - thông tin - truyền thanh, ông tham gia liên tục cho đến nay đã 25 năm và đúc rút được nhiều kinh nghiệm, nên đạt hiệu quả rất tốt. Với những công tác do thôn đề ra, ông đều viết bài tuyên truyền để nhân dân thấu hiểu mà thực hiện. Những cuộc vận động từ thiện, nhân đạo, tình nghĩa, ủng hộ đồng bào miền Trung bị lũ lụt, xây dựng Quỹ vì người nghèo, Quỹ khuyến học v.v..., nghe tiếng loa truyền thanh có lý có tình của ông Khánh, người dân Ngải Khê đều tự giác bảo nhau đem tiền đến nhà văn hóa đóng góp, ủng hộ, chứ không phải đến từng nhà vận động như các nơi. Bản thân ông bao giờ cũng gương mẫu đi đầu và ủng hộ thường cao hơn mức quy định. Với tổ chức văn nghệ, thể dục thể thao, ông đều là người hăng hái tham gia đầu tiên. Các cuộc liên hoan văn nghệ ở thôn, ở xã và huyện, ông đều có tiết mục tham gia và thường đạt giải cao. Tuy thương tật ở chân như thế, nhưng ông vẫn tích cực chơi cầu lông và sẵn sàng dùng tiền riêng của mình mua sắm dụng cụ thể thao phục vụ cho anh em thi đấu.

Hiện ông còn là ủy viên Ban Chấp hành Hội Cựu chiến binh xã Tân Dân, trực tiếp làm chi hội trưởng chi hội Cựu chiến binh thôn Ngải Khê. Một làng nhỏ của xã, nhưng chi hội Cựu chiến binh có đến 75 hội viên ở nhiều lứa tuổi khác nhau, hội viên cao tuổi nhất 88 tuổi, trẻ nhất 25 tuổi, có đến 3 thế hệ trong cùng một tổ chức. Ông Khánh đã khéo léo đưa nội dung sinh hoạt phù hợp cho các lứa tuổi để tất cả đều có thể tham gia, trong đó có một nội dung quan trọng là xây dựng tình đoàn kết, giữ vững phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ. Từ đó, đưa chi hội là lực lượng đi đầu trong công tác bảo vệ an ninh trật tự, an toàn xã hội. Con em cựu chiến binh trong chi hội đều chăm học, chăm làm, hăng hái công tác, không mắc các tệ nạn xã hội. Cựu chiến binh cũng là lực lượng đóng góp tích cực xây dựng nông thôn mới, đi đầu trong công tác dồn ô đổi thửa của địa phương. Ông Khánh còn nhận với địa phương tổ chức cho chi hội lao động nạo vét mương máng khơi thông dòng chảy, vệ sinh môi trường, xây dựng nhà văn hóa, vừa đóng góp xây dựng nông thôn mới, vừa tạo nguồn quỹ hoạt động cho chi hội. Hai khóa ông làm chi hội trưởng, chi hội Cựu chiến binh Ngải Khê liên tục là lá cờ đầu của Hội Cựu chiến binh xã Tân Dân. Ông Khánh còn là cựu chiến binh luôn quan tâm chăm lo giáo dục thế hệ trẻ. Ông đã từng là đoàn viên danh dự của chi đoàn Thanh niên Ngải Khê. Ông rất say sưa đi nói chuyện truyền thống cho học sinh trường tiểu học và trung học cơ sở trong xã. Trong cuộc giao lưu có minh họa và xen văn nghệ nên thu hút được lứa trẻ hiếu động này chăm chú lắng nghe. Trong các buổi sinh hoạt chung đó, ông thường tự mua sách bút đem theo làm quà tặng cho các em học sinh trả lời đúng những câu đố lịch sử mà ông đề ra, nên các em rất thích nghe ông nói chuyện lịch sử, chuyện kháng chiến...

Bận công tác như vậy nhưng ông vẫn tích cực làm kinh tế để nâng cao đời sống gia đình. Ông đã chuyển đổi 5 sào ruộng về khu ao để xây dựng một trang trại chăn nuôi vịt đẻ, thả cá và nuôi lợn, mỗi năm trừ các khoản chi phí cũng thu lãi trên dưới 20 triệu đồng. Ông còn trông nom, quản lý nhà văn hóa thôn. Ngoài cây xanh được chăm sóc tốt tươi, ông đã tận dụng những chỗ đất trống trồng các loại rau màu, vừa không để cỏ dại tự do phát triển, giữ sạch đẹp cho nhà văn hóa, vừa có thêm rau sạch cải thiện đời sống. Ông luôn giữ cho cuộc sống gia đình thuận hòa, hạnh phúc, con cái hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, dạy dỗ con cháu chăm ngoan, thành đạt. Người con trai lớn của ông đang đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tân Dân, con trai thứ hai là nhà kinh doanh đồ gỗ nội thất. Các cháu của ông đều chăm ngoan học giỏi. Đối với làng xóm và đồng đội, ông luôn gương mẫu, miệng nói tay làm, nhường nhịn anh em đồng chí khi có chính sách đãi ngộ.

Gia đình cựu chiến binh Nguyễn Trọng Khánh luôn là gia đình văn hóa mẫu mực tiêu biểu của huyện Phú Xuyên. Gia đình ông luôn giữ vững cái gốc của nếp nhà, đồng thời tích cực đóng góp cho phong trào của đoàn thể, của địa phương, xây dựng quê hương làng Ngải Khê là một làng văn hóa vững mạnh, là một khu dân cư tiên tiến xuất sắc. Trên 60 tuổi đời, thương binh 2/4 Nguyễn Trọng Khánh luôn luôn nêu cao phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ,  thực sự là một tấm gương sáng về tinh thần học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Cao Xuân Quế