Với 34 bài tản văn, đi từ “Tản mạn về ăn”, “Tản mạn về uống”, tác giả đã tái hiện bức tranh ẩm thực muôn màu của mảnh đất Thủ đô. Lật giở từng trang viết, người đọc bắt gặp sự phong phú, đa dạng của một nét văn hóa Thăng Long - Hà Nội. Ở đó có những món ăn gần gũi, quen thuộc được nhiều người biết đến, chứng minh được sức sống qua sự chọn lọc của thời gian. Đó là món phở, món bún nhiều hương vị hấp dẫn (“Phở”, “Bún chả”, “Bún thang”), là món tết cũng món ngày thường nhiều sắc màu khơi gợi đầy đủ giác quan, ngũ vị, là bao thức quà sáng, trưa, chiều đầy quyến rũ, mê đắm lòng người (“Cốm vòng”, “Mứt sen trần)… Nhưng đó cũng có thể đơn giản là một bắp ngô rang, một bát gia vị khéo pha, một loại rau thơm như đôi nhánh gừng, dăm lá húng làm dậy lên hương vị món ăn; hoặc những sản vật bốn phương đổ về nhờ bàn tay người phụ nữ Hà thành thanh lịch mà thành đặc sản như chả rươi, sứa tươi… Hay cũng có thể chỉ là những thứ bánh trái theo mùa, quà vặt theo tiết… đơn sơ mà để lại niềm thương, nỗi nhớ trong mỗi người Hà Nội, đặc biệt với những ai phải xa mảnh đất ngàn năm tuổi này. Thậm chí, Băng Sơn còn viết rất kỹ về “Món không khí” , dù vô hình, không vị mà thiếu nó nhiều bữa cỗ cao lương mĩ vị, nhiều bữa tiệc mâm cao cỗ đầy cũng trở nên nhạt nhẽo, không tròn vị. Gắn với món đặc biệt ấy là vài ba giai thoại về những văn nhân tao nhã, cầu kỳ trong thưởng thức từng món ăn.

Cũng như thế, trong dàn hợp âm của văn hóa ẩm thực, có nhiều món ăn chỉ rộ lên một thời và rồi chìm khuất đi trong nhịp chảy trôi của thời gian mà phở “ngẩu pín” là một ví dụ, nhiều người từng biết, từng ăn đôi khi cũng chạnh lòng nhớ khi đã vắng bóng từ lâu. Cùng với đó, Băng Sơn giới thiệu những người đã làm nên “thương hiệu” riêng cho từng món ăn. Cốm là của làng Vòng, nhưng bánh cốm nhất định phải đến hiệu Nguyên Ninh phố Hàng Than, phở Đông Mỹ ở Cầu Gỗ,… Cái ăn tưởng “quá khẩu thành tàn” mà trong trang văn của ông bỗng hội vào đó biết bao điều lý thú, biết bao những xoay vần của thời thế, cuộc đời.

Và với bất kỳ món ăn nào, người Hà Nội đều thưởng với sự ung dung và tấm lòng trân trọng, biến việc ăn uống thành một nét văn hóa tinh tế: “Suy rộng ra cái ăn cái uống quả là hàm nghĩa chứa yếu tố văn hóa cao vậy. Tùy nhận thức và con mắt nhìn mà đánh giá nó, thực hiện nó, chứ đâu phải giàu sang hay nghèo khó mà nói rằng không thể… Cũng không phải là một kiểu “đài các” đáng chê như có người lên án. Giàu mà trọc phú thì cũng không biết cách ăn uống. Sang mà bần tiện thì cũng chỉ là học đòi”. Bởi vậy, viết về mỗi món ăn ấy, Băng Sơn không chỉ dừng ở việc miêu tả đồ ăn, cách ăn, từng nguyên liệu được chọn lựa ra sao mà đã tái hiện bằng sự sống động của con chữ, sự tinh nhạy của giác quan, bằng khả năng thưởng thức ẩm thực với tất cả niềm say mê, trân trọng. Qua đó, người đọc hình dung được những nét hào hoa, thanh lịch, tinh tế của người Hà Nội, cũng như những đổi thay, sự biến chuyển của những thức ăn vừa quen vừa lạ của đất Thủ đô.

Bây giờ, khi cái thú ăn và thú chơi thanh lịch một thời của người Hà Nội đang bị "xê dịch, biến thiên" ở mức báo động thì người ta phải tìm lại những giá trị hào hoa vốn có là điều đương nhiên. Những thú ăn, thú chơi ấy đã không chỉ “vang bóng một thời” mà có sức sống lâu bền trong dòng chảy văn hóa đất Kinh kỳ. Để khi tìm về những nét giá trị bền vững bến rễ trong đời sống bình dị, ta nhận ra, ẩn sâu trong những trang viết là tình yêu của Băng Sơn dành cho Hà Nội mà ông gắn bó, mến yêu, nơi ông thân thuộc đến từng hàng cây, góc phố, những con người tài hoa, cả những món ăn vừa cầu kỳ, kiểu cách, vừa dân dã thân quen.

“Thú ăn chơi người Hà Nội” - tập 1 được viết bằng sự khảo cứu công phu, tỉ mỉ, bằng sự am tường sâu sắc về ẩm thực Hà thành. Miếng ăn quen thuộc, cái ăn thường ngày qua những câu chữ của Băng Sơn bỗng trở thành đáng quý, một thứ văn hóa sống động, gần gũi, ai cũng nên biết và nên gìn giữ.

Nếu như độc giả đã gặp hình ảnh một Hà Nội hào hoa, tinh tế những năm bốn mươi thế kỷ trước trong bút ký của Thạch Lam, hay từng say lòng trước vẻ đẹp của vùng Bắc Hà thời những năm 1960 qua nỗi nhớ của Vũ Bằng thì tùy bút Thú ăn chơi người Hà Nội - tập 1 của nhà văn Băng Sơn một lần nữa mở ra những trải nghiệm thú vị về con người Hà Nội trong thập niên 90.

Nhà xuất bản Hà Nội trân trọng giới thiệu.