NGUỒN TƯ LIỆU GỐC ĐỒ SỘ VỀ VĂN HIẾN THĂNG LONG QUA TỦ SÁCH THĂNG LONG NGÀN NĂM VĂN HIẾN
Điều tra sưu tầm tư liệu là một trong các hạng mục quan trọng của Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến. Có thể nói Thăng Long - Hà Nội là vùng đất có bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa. Tư liệu về văn hiến Thăng Long đã được các nhà nghiên cứu chú trọng tập hợp, khai thác. Tuy nhiên, đó mới chỉ là những khảo sát, điều tra, sưu tầm quy mô nhỏ, tập trung vào một hoặc một số nguồn tài liệu nên tính hệ thống chưa cao. Còn rất nhiều tư liệu quý về văn hiến Thăng Long vẫn chưa được sưu tầm, tập hợp và giới thiệu đến độc giả, người nghiên cứu. Việc tổ chức điều tra, sưu tầm trong dự án Tủ sách là cuộc tổng điều tra, khảo sát tư liệu văn hiến Thăng Long sâu sắc, toàn diện nhất trong hơn 100 năm nay. Đặc biệt, việc điều tra sưu tầm tư liệu văn hiến Thăng Long được thực hiện một cách toàn diện cả trong và ngoài nước. Chính vì vậy kết quả của hạng mục rất đáng trân trọng. Từ những tư liệu điều tra, sưu tầm được phân loại, dịch, chú giải, Nhà xuất bản đã tổ chức biên soạn thành những bộ tư liệu đồ sộ cung cấp nguồn tư liệu gốc có giá trị phục vụ nghiên cứu, tìm hiểu về văn hiến Thăng Long.
Tuyển tập các tư liệu văn hiến Thăng Long - Hà Nội là bộ sách cung cấp cho độc giả các tư liệu mang tính bao quát, toàn diện, ở nhiều lĩnh vực. Các tư liệu được tuyển chọn, dịch, chú giải từ tư liệu Hán Nôm bao gồm: Tư liệu Địa chí (3 tập), Tư liệu Văn khắc Hán Nôm, Tư liệu Hương ước, Tư liệu Thần tích - Thần sắc… Năm 2019, nhà xuất bản sẽ hoàn thiện mảng tư liệu này với việc xuất bản Tư liệu Tộc ước, gia quy và Tư liệu địa bạ. Đặc biệt bộ sách tư liệu địa bạ gồm 17 tập sách cung cấp khối lượng tư liệu đồ sộ hơn 15.000 trang được tổ chức dịch, chú giải toàn bộ tư liệu gốc về địa bạ 10 huyện của Thăng Long - Hà Nội: Gia Lâm, Thanh Trì, Đan Phượng, Chương Đức, Thanh Oai, Hoài An, Sơn Minh, Phúc Thọ, Thượng Phúc, Phú Xuyên. Ngoài nguồn tư liệu Hán Nôm, tư liệu phương Tây là nguồn tư liệu chữ quốc ngữ. Giai đoạn I, các đầu sách đã bao quát khối tư liệu này. Giai đoạn II của dự án chỉ bổ sung thêm những Tư liệu phương Tây trước 1945 do điều kiện thời gian, giai đoạn I chưa kịp thực hiện.
Các đầu sách xuất bản từ nguồn khảo sát, điều tra sưu tầm tại nước ngoài cũng khá đồ sộ và được đánh giá cao bởi giá trị phục vụ nghiên cứu, tính quý hiếm, độc đáo của tài liệu. Nhà xuất bản đã đưa hai cuốn sách “Tuyển tập tư liệu công ty Đông Ấn Anh về Kẻ Chợ - Đàng Ngoài (1672 - 1697)”, “Công ty Đông Ấn Hà Lan ở Kẻ Chợ - Đàng Ngoài (1637 - 1700)” vào kế hoạch xuất bản trong tháng 6/2019. Đây là những tư liệu góp phần phục dựng bức tranh tương đối toàn diện, rõ ràng về xã hội nước ta thời Mạc - Trịnh - Lê Trung hưng, làm sáng tỏ nhiều góc khuất, mảng trống trong lịch sử trung đại Việt Nam. Bên cạnh đó là nguồn tư liệu khai thác từ kho lưu trữ Hải ngoại Pháp, tư liệu trong chính sử Trung Quốc: Thanh thực lục - Quan hệ Trung Quốc - Việt Nam thế kỷ XVII đầu thế kỷ XX, Khâm Định An Nam kỷ lược, Hệ thống văn bản pháp quy về xây dựng và quản lý thành phố Hà Nội (từ 1885 đến 1954)… Đây đều là những đầu sách hấp dẫn được Nhà xuất bản, các tác giả, hội đồng nghiệm thu đầu tư nhiều công sức, chắc chắn sẽ đem đến bạn đọc nhiều vấn đề nghiên cứu, nhiều trải nghiệm mới mẻ.
Đồ sộ không kém bộ tư liệu về địa bạ là bộ “Hồ sơ tư liệu văn hiến Thăng Long” 10 tập về 30 quận, huyện trên địa bàn thành phố Hà Nội. Đây là công trình cung cấp những tư liệu mang tính khái quát nhất về một đơn vị hành chính cấp cơ sở (xã, phường): diện tích tự nhiên, lịch sử diên cách, đời sống kinh tế - văn hóa, lễ hội, văn học dân gian, nhân vật tiêu biểu, hệ thống di sản vật thể và phi vật thể trên địa bàn các xã phường. các thông tin được khảo sát, xác minh, tuyển chọn trên cơ sở các tiêu chí rõ ràng, khoa học. Công trình sẽ cung cấp các thông tin, tư liệu phục vụ việc quản lý, xây dựng, bảo tồn, phát triển văn hóa Thăng Long - Hà Nội.
Có thể nói với số lượng đầu sách phong phú, bao quát các lĩnh vực, dung lượng đồ sộ mảng sách Tư liệu - Tổng hợp đã một lần nữa khẳng định giá trị cung cấp nguồn tư liệu hệ thống phục vụ nghiên cứu, tìm hiểu về Thăng Long - Hà Nội.
Lâm Hoàng