Lê Lợi và câu chuyện “nếm mật nằm gai”
Trong Cuốn “Vương triều Lê (1428-1527)” do GS. TS Nguyễn Quang Ngọc làm chủ biên thuộc tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến có viết về thời gian “nếm mật nằm gai” của Lê Lợi: Phát tích chốn Lam Sơn/Chốn hoang dã nương mình. Ngắm non sông căm nỗi thế thù/Thề sống chết cùng quân nghịch tặc/Đau lòng nhức óc, chốc đà mười mấy nắng mưa/ Nếm mật nằm gai, há phải một hai sớm tối/Quên ăn vì giận, sách lược thao suy xét đã tinh/Ngẫm trước đến nay, lẽ hưng phê đắn đo càng kỹ.
Chính quãng thời gian khó khăn đã tôi luyện nên một Lê Lợi bản lĩnh. Ông chọn Lam Sơn làm căn cứ của cuộc khởi nghĩa, Lê Lợi đã nhìn thấy ở đây có một nguồn lực tổng hợp to lớn. Đây là địa thế hiểm yếu có thể công thủ dễ dàng và rất phù hợp cho chiến tranh du kích trong buổi đầu khởi nghĩa khi tương quan lực lượng giữa ta và địch còn quá chênh lệch. Quan trọng hơn là nơi đây nghĩa quân luôn sẵn có một cơ sở hậu cần chiến lược với sức người, sức của vô tận của miền Thanh-Nghệ, đặc biệt là sự tham gia, giúp đỡ của đồng bào các dân tộc thiểu số.
Hữu Trưởng