Cấp tổng của Thăng Long – Hà Nội xưa
Theo khái niệm, tổng là đơn vị hành chính dưới thời phong kiến, gồm một số xã. Tổng lớn hơn xã nhưng nhỏ hơn huyện. Ngày nay, không có đơn vị hành chính tương đương với tổng, nhưng ta vẫn thường nghe những câu có hàm ý làm việc không đâu hoặc có tính huyênh hoang, ra oai như: “Vác tù và hàng tổng”, “Chưa đỗ ông nghè đã đe hàng tổng”… Nói về cấp tổng của Thăng Long – Hà Nội có nhiều cuốn sách của Dự án Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến như Quản lý và phát triển Thăng Long – Hà Nội: Lịch sử và bài học thuộc công trình nghiên cứu Khoa học cấp Nhà nước KX09, cuốn Địa danh hành chính Thăng Long – Hà Nội (từ đàu thế kỷ XIX đến nay)…
Trên cơ sở đơn vị hành chính thời Nguyễn của Thăng Long – Hà Nội, khi đó Thăng Long không còn vị thế là một kinh đô mà chỉ là tỉnh lỵ với các huyện trung tâm, thì huyện Thọ Xương có 8 tổng (tổng Tả Túc sau đổi thành tổng Phúc Lâm; tổng Hữu Túc sau đổi thành tổng Đông Thọ; tổng Tiền Túc sau đổi thành tổng Thuận Mỹ; tổng Hậu Túc sau đổi thành tổng Đồng Xuân; tổng Tả Nghiêm sau đổi thành tổng Kim Liên; tổng Hữu Nghiêm sau đổi thành Yên Hoa; tổng Tiền Nghiêm sau đổi thành tổng Vĩnh Xương; tổng Hậu Nghiêm sau đổi thành tổng Thanh Nhàn), huyện Vĩnh Thuận có 5 tổng (Nội, Thượng, Trung, Hạ và Yên Thành).
Tên gọi và số lượng các đơn vị hành chính cơ sở của Thăng Long – Hà Nội có nhiều thay đổi để phù hợp với quản lý của chính quyền nhà Nguyễn và thực dân Pháp khi đô hộ.
Thùy Trang