Kiến trúc độc đáo của Thăng Long thời Lê-Trịnh
Kiến trúc Thăng Long thời Lê-Trịnh bao gồm 3 loại hình chủ yếu: Kiến trúc quý tộc quan liêu, kiến trúc dân gian và kiến trúc tôn giáo. Những công trình xây dựng quan liêu như dinh thự, nha môn, công đường thời kỳ này nhìn chung đơn giản hơn, nếu so với các thời đại trước. Kiến trúc dân gian chủ yếu là nhà tranh vách đất, một số nhà dựng bằng gỗ, đều thiết kế theo chiều ngang. Số ít hơn, đa phần là các cửa hiệu của Hoa thương ở khu phố buôn bán được xây bằng gạch, lợp ngói, thiết kế theo kiểu nhà ống, có cửa gỗ lùa, thiết kế theo chiều dọc. Ở hai bờ sông Tô Lịch, còn có cả một số dựng theo kiểu nhà sàn, cọc đỡ lấn xuống dòng nước.
Kiến trúc tôn giáo của Thăng Long-Kẻ Chợ thời Trịnh-Lê chủ yếu là đền chùa, được xây dựng quy mô, công phu hơn các nhà ở dân sự. Có nhiều kiểu kiến trúc chùa, từ hình chữ đinh, chữ tam, chữ công, đến nội công ngoại quốc. Nhiều đền, chùa, quán đã được trùng tu hoặc xây dựng mới ở Thăng Long. Có một ngôi chùa nổi tiếng, người đương thời ghi nhận là cảnh đẹp lộng lẫy là chùa Tiên Tích, được dựng theo cảm hứng từ chuyện Tú Uyên-Giáng Kiều ở phường Bích Câu, người khởi xướng là Nguyễn Gia Thiều, chúa ngoại chúa Trịnh Cương, tác giả Cung oan ngâm khúc. Thông tin trên được PGS.TS Nguyễn Thừa Hỷ cung cấp cho bạn đọc trong cuốn sách “Thăng Long-Kẻ Chợ thời Mạc-Lê Trung hưng”, do Nhà xuất bản Hà Nội phát hành.
Hữu Trưởng