Tú Xuất và giai thoại quậy tung đất Hà Thành
Tú Xuất, tên thật là Nguyễn Đình Xuất, người làng Chuông, Thanh Oai. Thuở nhỏ, Tú Xuất học đâu nhớ đấy, nhưng tính tình phóng khoáng thích đi đây đi đó giao du bạn bè và thích làm chuyện “động trời” nên nhiều lần vào trường thi các quan chỉ chấm cho đỗ Tú tài. Chính vì sự đời nhiễu phương, quan lại hà khắc, trộm cắp liên miên nên Tú Xuất chọn con đường ngao du, nay đây mai đó cho thỏa chí tang bồng. Vì là người thông minh lại ghét những chuyện chướng tai gai mắt, Tú Xuất đã chọn cách phản kháng quyết liệt và tạo ra nhiều chuyện kinh động thời bấy giờ.
Giai thoại về Tú Xuất ngày nay vẫn được dân gian truyền tụng và trong cuốn sách “Văn học dân gian Thanh Oai”, TS Lã Duy Lan đã giới thiệu cho bạn đọc một số lần Tú Xuất ra tay chống lại chuyện đời bất công. Mở đầu, tác giả giới thiệu chuyện “Đánh vỗ mặt bọn quan to Hà thành”. Một lần Tú Xuất đến bờ sông Hồng, thấy cảnh những thuyền lớn chở đồ sứ ùn ùn kéo về, do quan lại chung vốn buôn từ Giang Tây về bán. Tú Xuất bèn đến chỗ quan Cơ mật trình bày việc có thuyền buôn nước ngoài vào tá túc, cần phải đi kiểm tra khẩn. Khi Quan cơ mật đến nơi thấy cảnh nhiều người đang khuân vác nhưng không thể cúi chào theo lệ. Thấy vậy Tú Xuất quát to, thấy quan lớn sao không quỳ. Những người mang vác lúng túng, rồi tất cả đều làm rơi hết đồ sứ. Hôm sau, quan Cơ mật bị triệu đến quan Tổng đốc để hỏi tội nhưng theo đúng lời Tú Xuất đã thưa vì dân chúng xưa nay cúi chào khiến chúng chẳng làm được gì ngài cả. Bên cạnh đó, Tú Xuất còn nhiều lần “quậy” tung đất Hà Thành, như: Tiêu đan thánh dược, Trừng trị vợ chồng ông chủ quán ăn, khiêng võng quanh phủ Vân Đình…
Hữu Trưởng