Làng chuyên mỹ-cái nôi của nghề khảm trai
Xã Chuyên Mỹ (huyện Phú Xuyên, Hà Nội) là nơi có tới cả bảy làng làm nghề khảm trai đang thu hút rất đông lao động địa phương cũng như các vùng lân cận tham gia sản xuất. Từ đôi bàn tay cần mẫn tài hoa, mỗi năm nghề khảm trai Chuyên Mỹ xuất ra thị trường hàng triệu sản phẩm lớn nhỏ tinh xảo, đa dạng từ sập gụ, tủ, bàn ghế, khảm trai, hoành phi câu đối, tranh sơn mài... Từ những vỏ trai, vỏ ốc tưởng như vô dụng, những người thợ khảm Chuyên Mỹ có thể tạo ra bất kỳ họa tiết nào dù tinh vi, phức tạp đến đâu. Nghề khảm trai không đơn thuần chỉ có đục đẽo, mài, lắp ráp theo khuôn mẫu nhất định, đó còn là cả một quy trình bao gồm nhiều công đoạn mới tạo nên một sản phẩm khảm trai hoàn chỉnh.
Trong cuốn “Làng cổ Hà Nội” tập 1 do TS Lưu Minh Trị làm chủ biên đã giới thiệu về vùng đất con người, lịch sử văn hóa làng nghề khảm trai và đặc biệt là nghề khảm trai xưa-nay. Ở Chuyên Mỹ ngày nay nhiều gia đình mở xưởng sản xuất khảm trai có từ 10 hoặc 20-30 lao động. Ngoài các sản phẩm truyền thống dân dụng, sản phẩm theo đơn đặt hàng, làng nghề khảm trai Chuyên Mỹ thời nào cũng có những nghệ nhân làm được tranh chân dung, tranh các vị lãnh tụ trng nước và quốc tế. Tại các hội chợ triển lãm, nhiều năm sản phẩm của làng nghề thủ công Chuyên Mỹ được tặng Huy chương Vàng. Tiêu biểu phải kể đến nghệ nhân Trần Bá Dinh, nửa đời gắn với nghề. Ông đã vinh dự được làm ảnh chân dung Bác Hồ và làm ảnh Chủ tịch Cuba Fisel Castro. Ông được nhà nước hai lần tặng danh hiệu “Bàn tay vàng”, được công nhận danh hiệu Nghệ nhân dân gian Việt Nam.
Hữu Trưởng