Mẫu thuẫn Công ty Đông Ấn Anh và Hà Lan
Sau chuyến đi thứ 3, 4, 5, tình trạng căng thẳng của người Hà Lan và người Anh càng lên cao. Trong một số trường hợp cụ thể, người Hà Lan đã gây sức ép lớn buộc người Anh phải rời khỏi địa bàn buôn bán. Những xung đột leo thang với Công ty Đông Ấn Hà Lan ở vùng quần đảo hương liệu Đông Nam Á khiến Ban giám đốc Công ty Đông Ấn Anh lo ngại và quyết định trình vấn đề lên Chính phủ nhằm thông báo lên Quốc hội Hà Lan. Hai hội nghị đã lần lượt được tổ chức tại Luân Đôn và Hà Lan nhưng không đi đến thỏa thuận nào. Công ty Đông Ấn Hà Lan giữ quan điểm rằng, họ đã ký hiệp ước với các tiểu vương bản xứ nên có đặc quyền thương mại, chưa nói đến chi phí lớn để đánh bại người Bồ Đào Nha, đồng thời yêu cầu Công ty Đông Ấn Anh chia sẻ chi phí quân sự trong trường hợp muốn buôn bán ở một số nơi trong vùng quần đảo hương liệu. Câu chuyện được ghi trong “Tuyển tập tư liệu Công ty Đông Ấn Anh về Kẻ Chợ - Đàng Ngoài (1672 - 1697)” do PGS.TS Hoàng Anh Tuấn thực hiện, NXB Hà Nội ấn hành trong dự án Tủ sách Thăng Long 1000 năm.
Thu Hương