Đôi điều suy nghĩ về công tác xuất bản*
Chúng tôi thường nhắc nhau rằng Nhà xuất bản Hà Nội phải có được nhiều tác phẩm hay để phục vụ độc giả. Thủ đô là nơi tiêu biểu cho quá trình hình thành và phát triển văn hóa của cả nước. Vì thế, phải có nhiều tâm huyết và công sức để cho mỗi sản phẩm văn hoá trước mắt đều có giá trị bền vững là vốn quý cho các thế hệ mai sau. Những người làm xuất bản như chúng ta không thể không nghĩ đến điều quan trọng ấy.
Nhưng để có được lực lượng làm xuất bản đáp ứng được những yêu cầu đó không phải là một chuyện dễ dàng. Những người tham gia lực lượng này, ngoài vốn tri thức cần thiết, phải có kinh nghiệm trong việc lựa chọn và thẩm định tác phẩm, từ đó mới xuất bản được những cuốn sách thực sự có giá trị và có ích cho nhiều lớp người. Những người làm xuất bản cũng phải luôn luôn tự đổi mới. Những cuốn sách in ra năm nay không thể cứ dập khuôn như năm trước. Về nội dung, tất nhiên là phải theo định hướng giáo dục của Đảng trong từng thời kỳ song rất cần chú ý về mặt hình thức để tạo ra sự mới mẻ. Đó không phải là hình thức chủ nghĩa mà là cái hình thức lôi cuốn, hấp dẫn bạn đọc; giúp bạn đọc dễ dàng tiếp thu những nội dung được truyền tải trong mỗi cuốn sách.
Công tác biên tập rất quan trọng nên các biên tập viên cần làm việc cẩn thận, công tâm. Ta không nên dễ dãi với cuốn này mà khắt khe với cuốn khác. Đây là vấn đề phức tạp nhưng dù phức tạp đến mấy thì cũng phải tìm cách giải quyết thoả đáng. Trong thực tế, bao giờ cũng có những tác phẩm được in ra và một số tác phẩm phải gác lại. Đó cũng là việc bình thường của công tác xuất bản. Song biên tập viên phải có cái nhìn đúng và cách giải quyết công tâm, không thiên vị cho người này hay người khác để tránh tình trạng gác lại tác phẩm hay để rồi in ra những tác phẩm kém. Đội ngũ biên tập viên có tinh thần trách nhiệm và trình độ nghiệp vụ cao thì quan hệ với cộng tác viên được đảm bảo tốt, nhà xuất bản có cơ sở để phát triển.
Nhà xuất bản Hà Nội được nhiều tầng lớp quan tâm với niềm tin là Nhà xuất bản sẽ ngày càng tiến bộ, ngày càng có nhiều tác phẩm giá trị. Đó cũng là điều mong mỏi của bản thân tôi, một người từng có nhiều năm tháng gắn bó với Nhà xuất bản. Để làm được như vậy, tôi nghĩ rằng Nhà xuất bản Hà Nội phải luôn luôn giữ vững mục đích, tôn chỉ của mình, bám chắc mọi nhiệm vụ chính trị tư tưởng của thời kỳ mới và từng bước nâng cao chất lượng các tác phẩm được in ra.
* Bài đã in trong cuốn 25 năm Nhà xuất bản Hà Nội (1979 - 2004), Nhà xuất bản Hà Nội, 2004.
** Giám đốc đầu tiên của Nhà xuất bản Hà Nội (1979 -1989). Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.
Vũ Cao**
Nhà xuất bản Hà Nội