Cách mạng tháng Tám thành công - lập nên một nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà: Ý nghĩa Cách mạng tháng Tám ở Hà Nội
Cách mạng tháng Tám ở Hà Nội là một bộ phận của cách mạng cả nước trong tháng 8/1945. Cách mạng tháng Tám ở Hà Nội không thể thành công nếu nó đã không diễn ra trong trường chính trị là cuộc đấu tranh sôi sục của cả nước. Tuy nhiên Cách mạng tháng Tám ở Hà Nội có vị trí vô cùng đặc biệt trong lịch sử Hà Nội và lịch sử Cách mạng tháng Tám cả nước.
Thắng lợi của Hà Nội có vai trò quyết định đối với cuộc Tổng khởi nghĩa trên phạm vi cả nước. Bằng cuộc nổi dậy vĩ đại vào mùa thu lịch sử năm 1945, nhân dân Hà Nội đã đánh bại kẻ thù ngay tại trung tâm đầu não của chúng trên toàn Đông Dương; đây là tiền đề căn bản để từ đó các trung tâm, thành phố khác tiến lên khởi nghĩa, giành chính quyền nhanh gọn. Tin Cách mạng tháng Tám thành công đã tạo thế cho cách mạng bùng nổ ở các tỉnh cực nam của Tổ quốc. Làn sóng cách mạng Hà Nội dâng cao đập tan mọi xiềng xích trói buộc, nhanh chóng truyền lửa để Huế rồi Sài Gòn khởi nghĩa thắng lợi trong vòng một tuần sau đó. Thắng lợi của các cuộc khởi nghĩa ở các thành phố lớn kể trên đặc biệt của Hà Nội đã góp phần cho cuộc Tổng khởi nghĩa của cả nước diễn ra nhanh, gọn, ít đổ máu.
Cách mạng tháng Tám 1945 thành công ở Hà Nội đã làm tan rã, tê liệt bộ máy trung ương của đế quốc, thực dân ở Đông Dương. Nó đã chặn đứng âm mưu của các thế lực phản động định đội lốt Đồng minh để cướp chính quyền ở Thủ đô. Sự hiện diện từ đó của Việt Minh trong con mắt đồng minh và quốc tế đã khác. Việt Minh không còn là lực lượng chỉ hoạt động ở vùng rừng núi xa xôi, không phải là bộ phận những người thiểu số mà là một tổ chức cách mạng quần chúng có cơ sở sâu xa trong mọi giới ở Việt Nam. Lực lượng Việt Minh ở Hà Nội là biểu hiện sinh động cho tính toàn dân của Mặt trận Việt Minh. Chính sức mạnh của Cách mạng tháng Tám 1945 và sức mạnh của nhân dân Hà Nội đã góp phần quyết định làm thay đổi cách nhìn nhận của các đại diện Đồng minh và bạn bè quốc tế về thực lực cách mạng Việt Nam.
Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám ở Hà Nội đồng nghĩa với sự thất bại của đế quốc thực dân ở ngay sào huyệt của chúng. Sự kiện này làm tác động đến toàn bộ hệ thống chính quyền các cấp trên lãnh thổ Việt Nam. Ngược lại Cách mạng tháng Tám 1945 ở Hà Nội thành công đã thổi bùng lên đấu tranh cách mạng khắp ba miền đất nước.
Sự kiện tháng Tám 1945 ở Hà Nội đối với hệ thống cai trị chủ nghĩa đế quốc, thực dân ở Việt Nam giống như một quân cờ trong ván cờ đô-mi-nô, ảnh hưởng của nó quyết định số phận các quân cờ còn lại.
Với thế giới, Cách mạng tháng Tám (1945) ở Việt Nam có ý nghĩa vô cùng sâu sắc, đây là thắng lợi ghi dấu mốc quan trọng trong cuộc đấu tranh giành độc lập của các dân tộc bị áp bức khu vực Á, Phi, Mỹ Latinh. Và đối với Thủ đô Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung thì Cách mạng tháng Tám có ỹ nghĩa vô cùng đặc biệt vì đây là một chiến công hiển hách tô điểm cho lịch sử hào hùng vẻ vang nghìn năm của nhân dân Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội. Bởi từ một thành phố mang tính thương mại với việc giành chính quyền về tay nhân dân trong tháng 8 năm 1945, Hà Nội trở thành Thủ đô của nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà. Từ đó, nhân dân Hà Nội càng thêm vững tin vào năng lực cách mạng của bản thân, tiếp tục đi lên giành thắng lợi mới, mở ra trang sử mới trong lịch sử Thăng Long ngàn năm văn hiến. Từ thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã đưa nhân dân Việt Nam bước vào một thời đại mới, thời đại mang tên Hồ Chí Minh. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám ở Hà Nội năm 1945 góp phần quyết định cho lịch sử dân tộc sang trang.
Cách mạng tháng Tám 1945 ở Hà Nội đã khép lại trang sử 15 năm đấu tranh quyết liệt của nhân dân Hà Nội chống đế quốc tay sai, mở ra trang sử mới: nhân dân Thủ đô làm chủ vận mệnh của mình, góp phần vào quyết định thắng lợi của cuộc nhảy vọt trong lịch sử Việt nam: “Độc lập, tự do và tiến bộ xã hội”.
Đình Nguyên
Nhà xuất bản Hà Nội