Hành trình đến danh hiệu “THÀNH PHỐ VÌ HÒA BÌNH”
Truyền thống lịch sử - văn hóa của Thăng Long - Hà Nội được hình thành và phát triển trong tiến trình dựng nước và giữ nước với những truyền thống, phẩm chất nổi bật, đó là: văn hiến, anh hùng, hòa bình và hữu nghị.
Nền văn hiến Thăng Long thể hiện từ cung cách tư duy đến sinh hoạt hàng ngày, từ sự bảo vệ một cách ngoan cường bản sắc dân tộc đến sự tiếp thu nhạy bén và sáng tạo những tinh hoa của nhân loại, từ sự phát minh khoa học đến sự sáng tạo văn học nghệ thuật. Văn hiến Thăng Long là đỉnh cao của văn hiến dân tộc với nét hào hoa, thanh lịch rất đặc trưng.
Từ sau khi trở thành đế đô - thủ đô, Thăng Long – Hà Nội luôn là biểu tượng ngời sáng của chủ nghĩa anh hùng Việt Nam, của tinh thần anh dũng chống giặc ngoại xâm và cũng là biểu trưng cho tính thống nhất và khối đại đoàn kết dân tộc. Nơi đây đã ghi dấu những chiến công oai hùng, hiển hách nhất trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc và chống giặc ngoại xâm. Những chiến công lẫy lừng gắn với các địa danh lịch sử như Chương Dương, Hàm Tử, Tây Kết, Đông Bộ Đầu, Đông Quan, Đống Đa và gần nhất là trận “Điện Biên Phủ trên không”. Đó là những mốc soi chói lọi trong lịch sử oai hùng của dân tộc.
Từ thực tế lịch sử, dân tộc Việt Nam không bao giờ muốn chiến tranh xảy ra. Việc phải cầm vũ khí để bảo vệ Tổ quốc chỉ là một sự bắt buộc, là điều không hề mong muốn. Người dân Thăng Long cũng như toàn thể nhân dân Việt Nam luôn phấn đấu cho hòa bình và hữu nghị giữa Việt Nam với các nước láng giềng và nhân dân thế giới. Chiến tranh chỉ là bất đắc dĩ, còn hòa bình mới là mục tiêu lâu dài. Người xưa đã từng nói “Thăng Long phi chiến địa” (Thăng Long là nơi không có chiến trường) và “Long Đỗ dư bách chiến” (Long Đỗ - đất Thăng Long còn đó thành bách chiến). Qua nhiều năm tháng, mảnh đất này đã hứng chịu không ít bão táp của chiến tranh gây ra, nhưng Thăng Long - Hà Nội vẫn anh dũng kiên cường đứng lên chiến đấu chống mọi ách xâm lược, áp bức để bảo vệ phẩm giá và quyền sống, tạo dựng một cuộc sống yên ổn, hòa bình.
Với vị thế trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nước, Thăng Long - Hà Nội là nơi hội tụ của nhân tài bốn phương. Nhìn xuyên suốt chiều dài lịch sử, có thể thấy hầu như những nhân tài kiệt xuất nhất của đất nước đều đã từng hội tụ về mảnh đất này. Kinh đô Thăng Long là nơi rèn luyện và sản sinh ra: Văn quan cầm bút an thiên hạ/ Võ tướng đề đao định thái bình.Trên thực tế, Hà Nội đã huy động tốt tiềm năng chất xám, từng bước tạo ra những chuyển biến và trở thành một trung tâm tiêu biểu về các hoạt động kinh tế, văn hóa, văn nghệ, giáo dục và khoa học công nghệ của cả nước. Tất cả đã cùng làm nên một Thăng Long - Hà Nội trí tuệ, sâu lắng và hào hoa.
Trên nền tảng truyền thống tốt đẹp được gìn giữ, xây dựng và phát huy qua chặng đường nghìn năm lịch sử, đặc biệt qua cuộc chiến đấu vì sự nghiệp giải phóng dân tộc trài dài trong thế kỷ XX, ngày 16 tháng 7 năm 1999, Hà Nội được Tổ chức Khoa học và Văn hóa Giáo dục của Liên Hiệp Quốc trao tặng Danh hiệu “Thành phố vì hòa bình”. Đây là sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế và bạn bè năm châu về giá trị chân chính của hòa bình đối với quá trình đi lên vượt qua mọi khó khăn, thách thức của Hà Nội trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Thủ đô cũng như gửi gắm niềm tin, hy vọng vào sự phát triển bền vững của Hà Nội trong tương lai.
Trong thập niên đầu thế kỷ XXI, Thủ đô Hà Nội ngày càng có nhiều thay đổi đáp ứng yêu cầu trong thời kỳ phát triển mới, phát huy tốt vai trò là “trái tim của cả nước, đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế”. Hà Nội đã mang dáng dấp của một đô thị hiện đại với những tòa cao ốc văn phòng, trung tâm thương mại, nhiều khu đô thị mới nối tiếng mọc lên. Bên cạnh đó, Hà Nội vẫn còn lưu giữ được nét cổ kính xưa với nhiều di tích văn hóa - lịch sử có giá trị, nhiều công trình kiến trúc cổ: hơn 600 ngôi chùa và khu phố cổ, trên 300 di tích được công nhận di tích lịch sử văn hóa…
Mỗi người dân Thủ đô cùng nhau đoàn kết, phấn đấu vượt qua thách thức, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp từ trong lịch sử để xây dựng, phát triển Hà Nội giàu đẹp, văn minh, hiện đại, tiêu biểu cho cả nước để Hà Nội xứng đáng là thành phố nghìn năm văn hiến, “Thủ đô anh hùng”, “Thành phố vì hòa bình” như sự ghi nhận và niềm hy vọng của nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế.
Ngô Duy
Nhà xuất bản Hà Nôi