Tuy là một người trẻ mà suy nghĩ lại già, tôi cũng hiểu được cái “Si” là cái sự “ngu ngốc” và “dốt nát” của mỗi người. Càng có tuổi người ta càng biết tiết chế cái Si của mình lại, sống với nhau vì cái tình cái nghĩa đậm sâu. Si mê gây ra hòa gian, kích thích lòng tham và sự ích kỷ trong mỗi người làm lu mờ đi cái sự tốt đẹp trong tâm. Một ngày mới bắt đầu, thức giấc vui tươi tràn đầy năng lượng, tôi mải mê ngắm nhìn mây gió, nắng hồng, hương đưa, ngồi nhâm nhi tách cà-phê quện mùi sữa bất chợt bên tai nghe tiếng rao sang sảng phát ra từ chiếc loa rè của anh bán báo đang tung tăng với chiếc xe đạp trên phố: “Báo mới đây, báo mới ra ngày hôm nay, hung thủ của vụ hiếp dâm đứa bé 4 tuổi đã bị bắt. Người chồng đau khổ khi biết tin một trong hai đứa con sinh đôi mới là con đẻ thật sự của mình...”.Vậy đó, những thông tin tưởng chừng như vô hại ấy vẫn luôn âm thầm len lỏi vào cuộc sống hàng ngày trong xã hội này, chỉ khi bị phát giác nó mới thành sự bàng hoàng với mọi người.
Khi xã hội ngày càng phát triển, con người tiến bộ về ý thức, của cải vật chất sung túc, nhưng không thể phủ nhận một sự thật là ngày càng gia tăng số lượng người trẻ tha hóa về đạo đức một cách rõ rệt. Lớp người trẻ hiện nay vẫn có một câu phát ngôn xanh rờn và coi đó là tuyên ngôn của mình: “Hòa nhập nhưng không hòa tan”. Câu nói đanh thép và hùng hồn thật đấy, rằng giờ là thời gian của sự tiến bộ thế kỉ XXI sau công nguyên chứ không còn là trước công nguyên nữa, việc bình đẳng nam nữ đã được coi là quyền tự do riêng của mỗi cá nhân, cá tính của mỗi con người được bộc lộ rõ rệt, không nhạt nhòa, không bị pha trộn. Song, mặt trái của sự việc đó lại là những hành động chẳng hề hay ho gì. Có một cặp đôi mà tôi quen biết, cô bé nhỏ nhắn, xinh xắn và cá tính, đang yêu một chàng trai khôi ngô tuấn tú. Cả hai đều sinh sống trong gia đình có điều kiện tốt. Điều vốn chẳng có gì đáng nói khi họ yêu nhau thật lòng và tình yêu ấy được vun trồng hơn sáu năm ròng; nhưng buồn thay, chàng trai này đã có một đứa con trai kháu khỉnh và một người vợ quyến rũ, đảm đang, yêu thương, lo toan và chăm sóc cho chồng con hết mực. Thật nực cười khi anh chàng kia một mặt vẫn dành hết những lời hay ý đẹp để ca tụng vợ trước bàn dân thiên hạ, trước bạn bè người thân xung quanh. Mặt khác, lại nói dối vợ đưa con đi chơi cùng người tình, lén lút đi chơi riêng trên khắp mọi miền của đất nước, xưng hô vợ chồng và tất nhiên việc thông dâm là điều hết sức bình thường như bao cặp vợ chồng son khác, chung sống cùng nhau dưới một mái nhà. Ừ thì họ yêu nhau từ trước khi anh chàng kia lấy vợ đã đành, vậy sao giờ người ta đã có gia đình mà cô gái đó vẫn cứ không từ bỏ, thậm chí đã từng phá thai vì anh ta? Ừ thì cô gái đó cũng đâu phải là người kém cỏi gì, có nhan sắc và tự kiếm tiền nuôi sống bản thân được sao lại phải níu kéo người kia. Hơn nữa, anh chàng kia sao lại không dứt khoát được tình cảm của mình với người tình? Là người chứng kiến, người quen biết, tôi cũng đã từng khuyên nhủ và tâm sự nhiều với họ, nhưng kết quả thì vẫn vậy.
Chẳng phải vô duyên vô cớ tôi lại kể ra câu chuyện này, mà là vì tôi đang được đọc Mục hình phạt cho tội Hòa gian trong tác phẩm “Tư liệu văn hiến Thăng Long – Hà Nội tuyển tập Hương ước Tục lệ”của PGS.TS Nguyễn Tá Nhí chủ trì tuyển dịch. Cuốn sách được giới thiệu trong Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến của Nhà xuất bản Hà Nội.
Hòa gian có hai khía cạnh một là ngoại tình, hai là hiếp dâm. Hai tội lỗi đáng xấu hổ và gây phẫn nộ nhất trong mọi thời kỳ của xã hội, không chỉ ngày xưa mà còn cả xã hội hiện đại ngày nay.Trong hương ước, tục lệ xưa thì tội hòa gian này, “Nếu người nào đó thông dâm với vợ người khác hoặc cưỡng hiếp con gái nhà người khác phạm vào quốc luật thì bắt nộp phạt 30 quan tiền” – Tục phạt của xã Đại Mỗ năm Duy Tân (1910). Tương đương với “Phạm tội hiếp dâm người chưa thành niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ năm năm đến mười năm” và“người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác sẽ bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến một năm”(Theo điều 111 và 147 Bộ luật Hình sự hiện nay). Luật thì đã rõ vậy sao những người trong cuộc lại coi như vô thường?
Trong chuyến từ thiện tháng 01 năm 2015 tại thôn Bai, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình vừa qua, nơi sinh sống của dân tộc Dao Tiền nghèo khó nhưng chân tình, thật thà. Tôi được nghe kể về các tập tục ma chay, cưới hỏi của họ khác với người Kinh ra sao. Người dân Dao Tiền đại đa số là tảo hôn, khi nam nữ đến tuổi cập kê thì tìm hiểu nhau, nếu hai người ưng nhau thì người con trai có quyền cậy cửa nhà gái và ngủ chung với người con gái đó. Sau đó là lễ ăn hỏi, nhà trai không cần mang thứ gì tới, mà ngược lại nhà gái phải chuẩn bị một mâm cơm đón tiếp nhà trai. Trong suốt ba ngày hai đêm tổ chức đám cưới, cả làng đến ăn cỗ đủ ba bữa một ngày mà không cần phong bì hay quà tặng gì. Bất chợt tôi nghêu ngao hát bài Vợ người ta đang nổi tiếng trong giới trẻ lúc đó, anh Quang – 27 tuổi – Bí thư Chi bộ thôn Bai xua tay nói rằng: “Cô em đừng hát nữa, bài đó ở đây mọi người ghét lắm, nó không phù hợp với tục lệ ở đây. Dân tộc mình ghét những ai ngoại tình lắm, giờ còn đỡ chứ trước kia cứ ai ngoại tình là coi như phạm vào tội chết luôn, bị phạt nặng lắm. Khi có người ngoại tình, không phân biệt nam nữ đều bị đưa ra cho già làng và trưởng bản xét xử, tra khảo và bắt vạ. Trong khi xét thì phải mổ lợn gà khao làng, khi nào khai thì thôi, còn cố tình không khai thì khi đó họ dùng tre nứa kẹp chân.”.Tôi bỗng thấy xấu hổ vô cùng, xấu hổ bởi người miền xuôi là những người có điều kiện về học thức và vật chất hơn những người nơi đây nhưng nhận thức và hành động về hậu quả của việc ngoại tình lại chưa bằng họ được. Có thể tôi hơi miên man và dài dòng nhưng bạn đừng cho tôi là nhiều lời vì biết đâu chúng ta cứ tặc lưỡi cho qua và đến khi mình cũng rơi vào hoàn cảnh đó thì sao? Hay là bởi vì các mức xử phạt những người ngoại tình và hiếp dâm vẫn còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe nên vẫn còn nhiều các trường hợp ngoại tình, các vụ án hiếp dâm đến xót lòng vẫn diễn ra đại trà?
Dù cho chuyện tình cảm là chuyện phức tạp nhưng trước khi quyết định hành động hãy suy nghĩ thật kỹ về hậu quả của chúng với bản thân, với những người thân xung quanh và với toàn xã hội. Và những người trong cuộc hãy xử lý mọi việc thật rõ ràng và dứt khoát để những người có liên đới cũng được nguôi ngoai về suy nghĩ, đỡ tổn thương về tình cảm khi bị phản bội và lừa dối. Và cũng không biết rằng, cậu bé con trai của anh chàng bạn tôi sẽ là người như ba nó hay không?
Trần Thọ, Thùy Vân
Nhà xuất bản Hà Nội