Nhìn chung trò chơi ở Thăng Long - Hà Nội khá phong phú và có truyền thống lâu đời. Trong đó, nhiều trò chơi có cội nguồn rất cổ. Kéo giang, kéo nứa lấy lửa thổi cơm thi bắt nguồn của lối lấy lửa thời nguyên thủy. Chơi diều là trò chơi phổ biến của cả vùng Đông Nam Á cổ đại, gắn liền với lễ nghi nông nghiệp cầu nắng ấm, cầu khí dương cho mùa thu đông. Diều biểu trưng cho mặt trời, vừa là trò chơi vừa thể hiện một quan niệm triết học về vũ trụ và nhân sinh của phương Đông. Bơi chải là một trò chơi thể thao gắn với lễ thức cầu nước cho mùa màng tốt tươi, đây cũng là một sinh hoạt văn hóa cổ truyền quen thuộc của các cư dân ở phương nam.

Trò chơi dân gian phổ biến cả ở nội và ngoại thành, có trò chơi chỉ xuất hiện ở một địa phương. Có những trò chơi mà hội mở theo định kỳ hàng năm chỉ để riêng cho những người tham dự thi thố tài năng trong các hội thi tài, như: các hội thi thả chim bồ câu tại các vùng hai bên bờ sông Đuống ở Đông Anh, Gia Lâm; hội thi bơi chải ở Đăm (Tây Tựu, Từ Liêm); hội thi võ tại nội thành Thăng Long mà khoa thi cuối cùng đã tổ chức cách đây hơn trăm năm nhưng truyền thống luyện tập và các tổ chức thi đấu võ, thi vật vẫn tồn tại và phát triển cho dến ngày nay.

Các loại trò chơi phổ biến trong tất cả các hội không phân biệt hội mùa xuân hay hội mùa thu như chọi gà, đánh cơ tướng… Có loại chỉ tổ chức ở từng địa phương như kéo co ở làng Cự, chạy thi ở làng Ngò, chem. Lợn ở làng Cầu… Tất cả các trò vui chơi đó đều có một nét chung là không chỉ hoàn toàn để vui chơi giải trí mà còn là một dịp để thi thố tài năng và thê rhieenj tinh thần thượng võ.

Các trò diễn ở Thăng Long cũng vậy, nhiều trò có thể đã có từ trước khi định đô Thăng Long, như trò khéo, trò múa rối nước, trò hát chèo… Các trò diễn dân gian, một mặt phục vụ cho phần nghi lễ, mặt khác chủ yếu hơn, là món ăn tinh thần trong các đám hội, trong ngày tết và ngày vui chung của nhân dân. Loại trò diễn hoàn toàn phục vụ cho nghi lễ thường đơn giản và ít tính nghệ thuật. Các trò diễn khác, mới đầu từ hình thức đơn giản, dần dần hình thành một loại hình nghệ thuật như múa rối cạn, múa rối nước, xiếc trên dây… Rồi cũng từ hình thức trò diễn trong các ngày hội xuất hiện các loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống như chèo sân đình và tuồng hát bộ.

Trần Duy tổng hợp