Sát cánh với Nhà xuất bản Hà Nội từ ngày đầu xây dựng và triển khai Dự án, Giáo sư luôn ủng hộ và đánh giá cao ý tưởng, phương pháp triển khai Dự án của Chủ đầu tư, luôn tin tưởng vào sự thành công cũng như chất lượng của các sản phẩm của Tủ sách. Trong những ngày đầu của Dự án, Giáo sư đã tham gia xây dựng, đóng góp và thẩm định cơ cấu đề tài của Tủ sách, xây dựng và hoàn chỉnh nội dung Dự án. Đặc biệt Giáo sư dành nhiều thời gian và tâm huyết cho việc hoàn thiện mảng sách Lịch sử của Tủ sách, giới thiệu nhiều nhà khoa học uy tín tham gia thực hiện các đề tài của Tủ sách. Cho đến hiện nay, mảng sách lịch sử được đánh giá hoàn thiện cả về bề rộng và chiều sâu. Bạn đọc có thể tìm thấy ở đây, các công trình nghiên cứu theo những lát cắt lịch sử của Thăng Long - Hà Nội cũng như những công trình mang tính tổng quan, xuyên suốt lịch sử 1000 năm. Đó thực sự là một bức tranh đa chiều, đa diện.

Giáo sư Phan Huy Lê

Trong quá trình tham gia dự án, Giáo sư đã giới thiệu nhiều chuyên gia trong lĩnh vực lịch sử, văn hóa để thẩm định, nghiệm thu các bản thảo; luôn thể hiện rõ quan điểm và chịu trách nhiệm trước các quyết định về những vấn đề khoa học trong nội dung các bản thảo của Ban Lịch sử. Với nhiều cán bộ, biên tập viên Nhà xuất bản Hà Nội, hình ảnh một nhà khoa học điềm tĩnh nhưng uyên bác, sắc sảo, cách nói chuyện nhẹ nhàng nhưng đầy sức thuyết phục đã để lại dấu ấn khó phai mờ. Nhiều bạn trẻ đã tâm sự, mình học được rất nhiều điều từ những buổi thẩm định, nghiệm thu do Giáo sư chủ trì. Là Chủ tịch của rất nhiều Hội đồng khoa học thẩm định, nghiệm thu đề cương và bản thảo Giáo sư Phan Huy Lê luôn song hành cùng với Chủ đầu tư, với các tác giả cùng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình biên soạn bản thảo về cả phương pháp và nội dung. Điều ấy chắc chắn không chỉ bởi trách nhiệm của một thành viên Hội đồng Tư vấn Khoa học mà có lẽ còn xuất phát từ những trăn trở, đau đáu với lịch sử nước nhà.

Sự tham gia của Giáo sư giúp Nhà xuất bản, giúp những người thực hiện Dự án Tủ sách thêm yên tâm cho chất lượng các công trình. Với nhiều bản thảo khó, đề cập đến nhiều vấn đề sử học nhạy cảm, Giáo sư luôn dành thời gian giúp Nhà xuất bản thẩm định, hiệu đính nội dung. Bên cạnh đó, GS. Phan Huy Lê còn trực tiếp chủ biên hai công trình quan trọng, có giá trị, được đánh giá cao trong Tủ sách là Địa bạ cổ Hà Nội và Lịch sử Thăng Long - Hà Nội. Nếu như Địa bạ cổ Hà Nội là công trình điển hình, kiểu mẫu được thực hiện hết sức công phu, nghiêm túc cung cấp những dữ liệu khoa học về địa bạ cổ hai huyện Thọ Xương, Vĩnh Thuận thì Lịch sử Thăng Long - Hà Nội đem đến một quan điểm biên soạn hiện đại về tính toàn bộ và toàn diện của lịch sử.

Sự ra đi của Giáo sư Phan Huy Lê trong một ngày cuối tháng 6 năm 2018 là một sự mất mát lớn không chỉ với gia đình Giáo sư mà còn của cả ngành sử học nước nhà, của bạn bè, của nhiều thế hệ học trò. Với Nhà xuất bản Hà Nội, với Dự án Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến đây cũng là một mất mát lớn. Dự án giai đoạn II vẫn chưa hoàn thành, Giáo sư vẫn mong đợi được cầm trên tay nhiều công trình mà Giáo sư dành sự quan tâm từ lâu như: Châu bản triều Nguyễn về Hà Nội, bộ Tuyển tập Địa bạ Thăng Long - Hà Nội...

Trong quá trình đồng hành với Nhà xuất bản, với Dự án, điều mà Giáo sư Phan Huy Lê luôn lưu ý, nhắc nhở những người làm dự án là cần đặc biệt quan tâm, chú trọng đầu tư cho các đầu sách biên soạn. Giáo sư từng chia sẻ với nhiều người: không khí tưng bừng kỷ niệm nghìn năm Thăng Long - Hà Nội rồi cũng sẽ qua đi, nhưng cái còn lại lâu dài, mang giá trị cốt lõi là Tủ sách. Đây là thứ có thể còn mãi với thời gian. Và tôi cũng tin rằng, với những người tham gia thực hiện dự án Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến thì những công hiến, tâm huyết, trăn trở cũng như những công trình nghiên cứu của giáo sư - một người thầy, một nhà khoa học đáng kính chắc chắn sẽ còn mãi với thời gian.

                                                                                                Tuấn Nguyễn