Trong nghiên cứu về huyện Chương Đức PGS.TS Vũ Văn Quân cùng cộng sự căn cứ trên hai nguồn tài liệu chính đó là sách Đại Nam Nhất thống chí do Quốc sử quán triều Nguyễn biên soạn và Các tổng trấn xã danh bị lãm,bản dịch của Dương Thị The và Địa danh và tài liệu lưu trữ về làng xã Bắc Kỳ.

Theo sách Đại Nam nhất thống chí chép: “Huyện Chương Đức ở cách phủ 14 dặm về phía đông nam; đông tây cách nhau 22 dặm, nam bắc cách nhau 78 dặm. Phía đông đến địa giới huyện Thanh Oai 7 dặm, phía tây đến địa giới huyện Mĩ Lương tỉnh Sơn Tây 15 dặm, phía nam đến địa giới huyện Hoài An và địa giới huyện Gia Viễn tỉnh Ninh Bình 56 dặm, phía bắc đến địa giới huyện Yên Sơn 22 dặm” (Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam nhất thống chí, Nxb Thuận Hóa, tập III,quyền XIII, trang 194).

Đầu thời Nguyễn, huyện Chương Đức là một trong bốn huyện của phủ Ứng Thiên, trấn Sơn Nam Thượng, gồm 9 tổng, 69 xã, thôn, trại, sở. Đến thời Minh Mạng đổi phủ Ứng Thiên làm phủ Ứng Hòa. Năm 1831, tỉnh Hà Nội được thành lập, huyện Chương Đức là một trong bốn huyện của phủ Ứng Hòa, tỉnh Hà Nội. Khoảng cuối thế kỷ XIX, hai huyện Hoài An và Chương Đức sáp nhập với nhau rồi chia lại thành hai huyện mới là Yên Đức và Chương Mỹ, thuộc phủ Mỹ Đức, tỉnh Hà Nội. Đầu thế kỷ XX, vùng đất của huyện Chương Đức thuộc phủ Mỹ Đức tỉnh Cầu Đơ (1902) và thuộc phủ Mỹ Đức, tỉnh Hà Đông (1904).

Đầu thế kỷ XIX, theo sách Các tổng trấn xã danh bị lãm, huyện Chương Đức thuộc phủ Thường Tín, trấn Sơn Nam Thượng, gồm 9 tổng, 68 xã, thôn, phường, trại, sở. Cụ thể:

Tổng Bái Trượng có 6 xã: An Vọng, Bái Trượng, Cổ Hào, Khẳng Hoạch, Vũ Lao, Xuyên Cốc. Tổng Bột Xuyên có 10 xã, thôn, trại, sở: Bột Xuyên, Cảo Khê, Cống Khê, sở Cống Khê, Đoan Nữ, Kênh Đào, Lai Cảo, Lê Xá, trại Lời Lời, Thanh Áng. Tổng Chúc Sơn có 9 xã, thôn: An Duyệt, Chúc Lý, Chúc Sơn, Đại An Trường, Đại Phẩm, Đồng Lệ, thôn Giáp Ngũ, Ninh Sơn, Triền Khê. Tổng Hoàng Xá có 10 xã: An Cốc, An Lạc, Cảm Lâm, Do Lễ, Đường Kệ, Hạ Dục, Hoàng Xá, Lễ Khê, Phúc Lâm, Thiết Tháp. Tổng Lương Xá có 7 xã: Bảo Từ, Duyên Ứng, Hương Tức, Lam Điền, Lương Xá, Thụy Dương, Ứng Thiên. Tổng Quảng Bị có 6 xã: Đăng Ngạn, Đồng Luân, Ổ Vực, Quảng Bị, Thượng Lao, Tiểu Ứng Thiên. Tổng Tuy Lai có 5 xã, thôn: Cao Đằng, Thức Cốc, thôn Cốc, Tuy Lai, Vĩnh Lãng. Tổng Văn La có 8 xã, thôn, phường: An Nhân, Mỗ Xá, Nam Mẫu, phường Ngân Ngư, Phụ Chính, Tử La, Văn La, Viên Ngoại. Tổng Viên Nội có 7 xã: Đường Lê, Phú Hữu, Phù An, Thượng Lâm, Viên Nội, Vĩnh Lạc, Vĩnh Xương.

Đầu thế kỷ XX, theo sách Địa danh và tài liệu lưu trữ về làng xã Bắc Kỳ, vùng đất huyện Chương Đức đầu thế kỷ XIX lúc này về cơ bản là phủ Mỹ Đức và huyện Chương Mỹ tỉnh Hà Đông. Tổng Bái Trượng huyện Chương Mỹ có 6 xã, thôn: Bái Trượng, Cổ Hiền, ba thôn Thượng, Hạ và Trung thuộc xã Quán Cốc, Yên Vọng. Tổng Bột Xuyên phủ Mỹ Đức có 15 xã, thôn: Bột Xuyên, bốn thôn Đặng, Thượng, Hạ và Trung thuộc xã Cống Khê, Cống Khê Sở, Đoan Nữ, Đức Thọ, Hanh Lợi, Lai Tảo, Lê Xá, Kênh Đào, Tảo Khê, hai thôn Thượng và Hạ thuộc xã Thanh Áng. Tổng Chúc Sơn huyện Chương Mỹ có 11 xã, thôn: An Khê; hai thôn Chúc Lý và Ngọc Giả thuộc xã Chúc Lý; Chúc Sơn, Đại An Trường, Đại Phẩm, Đồng Lệ, Giáp Ngọ; hai thôn Ninh Sơn và Vĩnh Yên thuộc xã Ninh Sơn, Trường Yên. Tổng Hoàng Xá phủ Mỹ Đức có 21 xã, thôn: An Cốc; ba thôn Khả Liễu, Lỗ Sơn và Thọ An thuộc xã An Lạc; Cảm Lâm; bốn thôn Cầu, Nghi, Tháp và Trung thuộc xã Do Lễ; hai thôn Đồng Kế và Đồng Kết thuộc xã Dương Khê; Lễ Khê; ba thôn Chân Chim, Đồng Mít và Xóm Chanh thuộc xã Phúc Lâm; sáu thôn Hội Triều, Hưng Thịnh, Kỳ Viên, Mỹ Tháp, Mỹ Trung và Phượng Luật thuộc xã Thiết Tháp. Tổng Lương Xá huyện Chương Mỹ có 8 xã: Duyên Ứng, Đại Từ, Hương Lang, Lam Sơn, Lương Xá, Tân An, Thụy Dương, Ứng Hòa. Tổng Quảng Bị huyện Chương Mỹ có 5 xã: Đạo Ngạn, Đồng Luân, Ổ Vực, Quảng Bị, Thái Hòa. Tổng Tuy Lai phủ Mỹ Đức có 20 xã, thôn: bốn thôn Giáp Nhất, Giáp Nhị, Giáp Ba và Giáp Bốn thuộc xã Cao Dương, hai thôn Đồng Cả và Nội Giáp thuộc xã Đồng Văn, bảy thôn Ao Kềnh, Bến Cuối, Đồng Chùm, Đồng Ghen, Đồng Lạc, Đồng Mái và Đồng Môn thuộc xã Mi Sơn, bốn thôn Giáp Nhất, Giáp Nhị, Giáp Ba và Giáp Tư thuộc xã Tuy Lai, ba thôn Bình Lãng, Phù Liễn và Vĩnh An thuộc xã Vĩnh Lãng. Tổng Văn La huyện Chương Mỹ có 10 xã, thôn: Mỗ Xá, Nam Mẫu, Phú Khang, ba thôn Tân, Thượng và Trung thuộc xã Tử La, Văn La, hai thôn Lý Nhân và Yên Nhân thuộc xã Yên Nhân, Vũ Lao. Tổng Viên Nội phủ Mỹ Đức có 11 xã, thôn: Nhượng Lê, ba thôn Mỹ Tiên, Phú Hữu và Phú Khê thuộc xã Phú Hữu, Phù An, ba thôn Hoàng, Thượng và Trì thuộc xã Thượng Lâm, Vĩnh Lạc, hai thôn Thượng và Vũ Giảng thuộc xã Vĩnh Xương

 Như vậy, huyện Chương Đức ngày nay thuộc đất ba huyện Chương Mỹ, Mỹ Đức và Ứng Hòa, thành phố Hà Nội. Thuộc địa phận huyện Chương Mỹ là các làng xã của sáu tổng Bài Trượng, Chúc Sơn, Hoàng Xá, Lương Xá, Quảng Bị và Văn La. Thuộc địa phận huyện Mỹ Đức là các làng xã của bốn tổng Bột Xuyên, Hoàng Xá, Tuy Lai và Viên Nội. Thuộc địa phận huyện Ứng Hòa là các làng xã của hai tổng Văn La và Viên Nội. Phần lớn các xã hiện nay được hình thành trên cơ sở nhiều thôn làng trước Cách mạng tháng Tám.

Tống Hoàng